بررسی مقایسه ای عملکرد مالی شرکتهای دولتی قبل و بعد از واگذاری در بورس اوراق بهادار تهران

خصوصی سازی فرآیندی اجرایی، مالی و حقوقی است که دولت ها در بسیاری از کشورهای جهان برای انجام اصلاحات در اقتصاد و نظام اداری به اجرا در می آورند. خصوصی سازی حاکی از تغییر در تعادل بین حکومت - بازار، به نفع بازار و وسیله ای برای افزایش کارایی عملیات یک موسسه اقتصادی است. خصوصی سازی فرآیندی است طولانی که تاثیرات خود را در بلندمدت بر جای می گذرد و با توجه به اینکه هدف اصلی خصوصی سازی افزایش کارایی و بهبود عملکرد مالی شرکت ها می باشد، واگذاری فعالیت های اقتصادی به بخش خصوصی و کناره گیری دولت از فعالیت های اقتصادی به عنوان یکی از راه حل های قابل تصور برای رفع مشکلات اقتصادی و افزایش رشد عنوان شده است. در ایران خصوصی سازی اولین بار در قالب برنامه پنج ساله اول توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی (1368-1373)، مطرح شده، ودر برنامه دوم(1374-1378)، ادامه یافت. در طی برنامه سوم توسعه(1379-1383)، با تشکیل سازمان خصوصی سازی در سال 1380 برنامه واگذاری ها وارد مرحله اجرایی گردید،و در نهایت در برنامه چهارم توسعه اقتصادی(1384-1388) فرآیند واگذاری ها شدت گرفت. از اینرو در این تحقیق سعی شده تا به دو سوال اساسی پاسخ داده شود که:« آیا واگذاری شرکت ها به بخش خصوصی باعث بهبود عملکرد مالی آنها شده است؟»، و « آیا شرکت های خصوصی شده به لحاظ بازدهی نسبت به بازار وضعیت قابل قبولی داشته اند؟». برای این منظور شرکت های مشمول خصوصی سازی در دوره شش ساله قبل و بعد از واگذاری(سال های 1383 تا 1388)، را مورد بررسی قرار داده و عملکرد مالی آنها را مقایسه نموده ایم(بعبارت دیگر عملکرد 12 سال شرکت ها مورد بررسی گرفته است). در رابطه با آزمون فرضیه اول از روش ارزیابی عملکرد از نسبت های مالی، استفاده شده و در مورد آزمون فرضیه دوم، با استفاده از روش مقایسه میانگین بازدهی شرکت ها و متوسط بازده بازار و با استفاده از نرم افزار spss ارزیابی صورت گرفته است. ضمن اینکه برای حذف اثر نا مطلوب همگن شدن شرکت ها با بازار بورس از روش انطباق استفاده گردید. پس از تحلیل فرضیات مشخص گردید،که در مورد سه نسبت سودآوری، نقدینگی و اهرمی با اطمینان 95 درصد عملکرد مالی بلندمدت شرکت های واگذارشده بهتر از دوره قبل بوده است. و نسبت فعالیت تنها نسبتی است که با احتمال ضعیف رد شد.در مرود فرضیه دوم نیز، نتایج با اطمینان 95 درصد تأیید گردید. بعبارت دیگر بازدهی شرکت های مورد بررسی(در 95 درصد موارد)، بعد از واگذاری بطور متوسط15.9531 بیشتر از قبل از اجرای فرآیند خصوصی سازی شده است. در نهایت پیشنهاداتی مبتنی بر فرضیات تحقیق در مورد شرکت های واگذار شده جهت بهره مندی کامل از آثار مثبت خصوصی سازی ارائه گردید.